Şönbax, Putin və bölünmüş Qərb cəbhəsi...

Emil Amin
“The Independent” qəzeti, 27 yanvar 2022-ci il

Ukrayna sərhədində müharibə təbili çalınırkən “Çar Putin” Qərb cəbhəsində sıraları parçalaya biləcəkmi?

Bu baş verə bilər. ABŞ şərqdən gələn dəhşətə hazırlıq üçün Ukraynaya 200 milyon dollarlıq hərbi dəstək verib. Almaniya isə Ukraynaya silah dəstəyi verməkdə hələ tərəddüd edir. Bu da Qərb sıralarında parçalanmanın olduğunu göstərir.

Almaniya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin komandanı admiral Kay-Açim Şönbaxın bəyanatları (baxmayaraq ki, bu, onun istefasına səbəb olsa da) bir çox almanların Rusiya lideri və onun ABŞ-Avropa ittifaqındakı mövqeyinə baxışını əks etdirir. Avropa divarındakı çat hər gün daha da dərinləşir və genişlənir.

Hindistanın paytaxtı Delhidə keçirilən konfransda çıxış edən Şönbax Putinin sadəcə hörmət istədiyini və buna layiq olduğunu söyləmişdi. Nümunə olaraq Krım yarımadasını göstərən Şönbaxın Krımın Rusiya ərazisinə “əbədi” birləşdirilməsi barədə verdiyi açıqlama ukraynalılar tərəfindən qəzəblə qarşılanıb.

Alman admiral: “Rusiyadan çox Çinin çağırışları nəzərə alınmalıdır”, deməklə bir çox avropalının ümumi fikrini ifadə etmiş oldu. Sonradan bu bəyanatın səhv başa düşüldüyü və təhrif edildiyi iddia edilsə də, bu bəyanatın arxa planını qavramaq üçün onların üzərində düşünmək lazımdır.

Qərb dünyasında fikir ayrılıqları günü-gündən gün üzünə çıxır. NATO son illərdə xroniki problemlərlə mübarizə aparır. Co Baydenin NATO daxilində, əsasən, Trampın yaratdığı çatları aradan qaldıracağı gözlənilirdi. Lakin o, hələ də bunu etməyib. Onun uğur qazanmaq üçün kifayət qədər vaxtının olmayacağını təxmin edə bilərik.

Şönbaxın açıqlamaları göstərir ki, Almaniya ordusunda Avrasiya Alyansını NATO-dan daha vacib və təsirli hesab edən tendensiyalar var. Almanlar razılaşırlar ki, Rusiya ilə yeni hərbi münaqişə Almaniyanın marağında olmayacaq. Digər tərəfdən, Almaniyanın əsl narahatlığı Çin ola bilər. Məlumdur ki, tarix boyu iqtisadi sıçrayışlardan sonra inqilablar və hərbi səfərbərliklər olub.

Çin çoxlu sayda təyyarədaşıyan gəmilər tikir və on minlərlə nüvə başlığı yerləşdirilə bilən yeraltı raket anbarlarına malikdir. Çinin beynəlxalq nüvə danışıqlarına girməkdən imtina etməsini nəzərə alsaq, heç kim bu silahlanmanın qarşısını ala bilməyəcək.

Şönbaxın Hindistanda açıqlamalar verməsi də diqqət çəkir. Hindistanı yaxından izləyənlər deyərlər ki, son vaxtlar Rusiya-Hindistan yaxınlaşması artıb. Rusiya və Hindistan Çinin qarşısıalınmaz yüksəlişindən və yaxın gələcəkdə onlar üçün təhlükə törətməsindən narahatdır. Moskva və Pekin praqmatik ittifaqlar inkişaf etdirsə də, bu ittifaqlar hər an sarsıla bilər. Əslində, iki ölkə arasında gedən müharibələrin külü hələ tam soyumayıb.

Kay-Açim Şönbax Putinə hörmətlə yanaşaraq onun ürəyinə su səpib. ABŞ dərin dövləti bu yanaşmanın zərurətini anlaya bilmir və hələ də Amerika demokratiyası üslubunda millətlər qurmaq kimi neo-mühafizəkar layihələri həyata keçirməyə çalışır. Vaşinqton “qırğıları” dünyanı ABŞ bayrağının rənglərinə boyamaq istəyir və Vestfaliya müqaviləsinə məhəl qoymurlar.

Qərb Putinə hörmət etmir. NATO Sovet İttifaqının dağılması zamanı Rusiya sərhədlərinə qədər irəliləməyəcəyinə söz vermişdi, lakin öz təcrübələri ilə bu vədini rədd etdi.

Admiral Şönbax, deyəsən, Putinin şəxsiyyətini və onun ürəyindəki ən dərin yaranı yaxşı bilir. O, rusların ABŞ və Qərb dairələri tərəfindən alçaldıldığını bilir. Sovet kəşfiyyatçısı ölkəsinin xəyanət qılıncı ilə qətlə yetirilməsini hələ də xatırlayır və oxşar ssenarilərə dözə bilmir. NATO-nun raket divarları ölkəsinə yaxınlaşdıqca Putin nəticə daşı daş üstündə qoymayacaq müharibəyə başa gəlsə belə, susmamağa üstünlük verir.

NATO-ya üzv olmaq istəyən ölkələrdən danışarkən Şönbax strateji düşüncədə olan bir insan təəssüratı yaratdı. O, sanki, Bismarkın oğullarından biri idi. O, Gürcüstanın alyansa qoşulma meyarlarına cavab verdiyini, lakin onun üzvlüyünün Avropanın coğrafi və demoqrafik dəyərləri baxımından ağlabatan olmadığını bildirib.

Şönbax hesab edir ki, yaxın onilliklərdə Avropa qitəsində yeni müharibə başlaya bilər. Görəsən, alman admiralı köhnə qitə üçün həyəcan təbili çalır?