“Astrophysical Journal”da dərc edilən məqaləyə görə alimlər TESS teleskopundan istifadə edərək maraqlı bir planet tapıblar. Astronomların fikrincə, planet dağılmaqdan qurtula bilib.
TESS teleskopu necə işləyir?
Bildiyiniz kimi, TESS müasir kosmik teleskoplardan biridir, onların köməyi ilə ekzoplanetlər öyrənilir. Başqa sözlə, teleskop günəş sisteminə daxil olmayan planetləri öyrənməyə imkan verir.
TESS-dən istifadə edərək planetlərin öyrənilməsi və tapılması metodologiyası tranzit metoduna əsaslanır. Yəni, ulduzlar hərəkət edərkən kosmik cismin sıxlığını təyin etməyə imkan verən Doppler üsulu ilə planeti tanımaq mümkündür.
TESS teleskopunun texnologiyası sayəsində asterokosmik məlumatlar qeyd olunur. Bu, cihazdakı quraşdırılmış fotosellər sayəsində mümkündür.
Fotosellərə əsaslanaraq elm adamları kosmik cisimlərin səthindəki titrəmələri ölçürlər. Artan titrəyişləri təyin edərkən, müəyyən bir sahə üçün standart olmayan göy cisimlərini aşkar etmək mümkündür.
Titrəmələrə əsaslanaraq göy cismin fiziki quruluşunu təyin etmək olar. Ayrıca, müxtəlif göy cisimlərinin aşkar edilmiş əlamətləri ilə bənzətmələri çəkərək ulduzları ailələrə görə təsnif etməyə imkan verir.
Ulduzlar ölməyə başlayanda tərpənirlər
Bu mərhələdə ulduzlar qırmızıya çevrilir və getdikcə ölçüsü artır. Alimlər qeyd etdilər ki, ulduzların çevrilməsi zamanı hidrogen itkisi sürətlənir. Ən vacib kimyəvi element – hidrogen – nüvədən yox olduqdan sonra genişlənməyə başlayır. Genişlənmənin dəqiq ölçüsünü hesablamaq çətindir, buna görə mütəxəssislər genişlənmənin orta ölçüsünün 100 min il günəş radiusuna qədər olduğunu söyləyirlər.
Bu yaxınlarda, Portuqaliyalı alimlər öz ekzoplaneti ilə xarakterik bir qırmızı rəngdə uzanan ulduz tapmağı bacarıblar. Bu fenomen iki qırmızı nəhəngdə aşkar edilib.
Portuqaliyadakı bir beynəlxalq araşdırma qrupu tapılan ekzoplanetlərin araşdırma aparmaq üçün əla bir yer ola biləcəyini söyləyib. Bu, elm adamlarına Günəş sistemindən kənarda yaşayan planetlərin davranışlarının təbiətini daha da araşdırmağa imkan verərdi.
Ulduz HD203949-un öyrənilməsi
Ulduz HD 203949-un öyrənilməsinə daha çox diqqət yetirildi. Seysmik göstəricilərə görə, planetin alətlərin müəyyən etdiyi ölçüdən daha çox olacağı ehtimal olunur. HD 203949 yaxınlığındakı kiçik bir ekzoplanet bütün hesablamalara görə, artıq tələf olmalı idi, lakin hələ də məhv olmayıb.
Elm adamları əlavə tədqiqatlar aparıblar və riyazi modelləşdirmədən istifadə edərək, ulduz nüvəsinin genişlənməsinin planetin orbital zonadan kənarlaşmasına səbəb olduğu qənaətinə gəliblər.
Ulduzlar və ekzoplanetlərin bir-biri ilə sıx bağlı ola biləcəyi indiyə qədər məlumdur. HD 203949 ulduzu da digər planetlərlə birlikdə inkişaf edə bilirlər Dərin təhlillər nəticəsində elm adamları planetin təxmini yerini bilirlər. (KONKRET.az)
Digər xəbərlər
